Aparat ortodontyczny a dieta
Każdy z nas chciałby mieć piękny, biały i równy uśmiech. Coraz więcej osób, aby go osiągnąć, zakłada stałe aparaty ortodontyczne. Leczenie jest długotrwałe i czasem bolesne, jednak efekty wizualne i zdrowotne są najlepszą nagrodą za lata wyrzeczeń. Przeciętne leczenie ortodontyczne trwa około 2 lat. Może ono wydłużyć się w zależności od stopnia wady lub gdy nastąpi niekorzystny wzrost zębów. W trakcie całego leczenia obowiązują pacjentów zalecenia żywieniowe, których stosowanie pozwala nie tylko na uniknięcie powikłań kosmetycznych, ale również zmniejsza ryzyko uszkodzeń aparatu czy poziom odczuwanego w trakcie leczenia bólu.
SPIS TREŚCI:
1. Zachowaj ostrożność
2. Jak dbać o higienę?
3. Zalecenia
4. Podsumowanie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Na co należy szczególnie uważać?
Uważaj na lepkie pokarmy
Guma do żucia, gumy rozpuszczalne, drażetki, ciągnące się batoniki, cukierki czy lizaki obklejają zamki aparatu i dostają się w jego szczeliny. Utrudnia to utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej, przez co może prowadzić do pojawienia się próchnicy i ubytków. Silnie klejące się substancje trudno usunąć z zagłębień aparatu, co często prowadzi do jego uszkodzenia, odklejenia zamków, powoduje konieczność naprawy i generuje wyższe koszty.
Uważaj na twarde produkty
Orzechy, całe kawałki owoców i warzyw bezpośrednio gryzione mogą spowodować uszkodzenie aparatu i skutkować dodatkowymi kosztami naprawy i wizyty u specjalisty. Wbrew pozorom nie należy całkowicie rezygnować z orzechów, owoców czy warzyw, a jedynie prawidłowo je podawać. Orzechy należy rozdrabniać lub mielić, podobnie owoce i warzywa. Dodatkowo warzywa należy gotować do miękkości, podawać w formie zup, sosów. Owoce można podawać w formie musów, koktajli i puddingów. Nie gryźmy ich bezpośrednio, ale poddawajmy odpowiedniej obróbce kulinarnej.
Uważaj na produkty kolorowe
Przyklejone na stałe zamki aparatu odgraniczają powierzchnię szkliwa od płynów i pokarmów, które jemy. Reszta powierzchni zęba jest jednak nadal narażona na ich działanie, w tym również na odbarwienie. Spożywanie dużej ilości kawy, herbaty, wina, soków z ciemnych owoców, np. porzeczek, granatu, wiśni czy jagód, może powodować nieestetyczne odbarwienia zębów w stosunku do powierzchni pod zamkiem. W takim wypadku konieczne będzie wybielenie zębów po zakończeniu leczenia. Warto jednak pamiętać, że mycie lub płukanie zębów tuż po spożyciu wyżej wymienionych produktów pomaga wypłukać barwniki i uniknąć przebarwień.
Próchnica
W trakcie leczenia konieczna jest dodatkowa regularna kontrola stomatologiczna. Trudność w czyszczeniu powierzchni zębów zwiększa ryzyko próchnicy i ubytków w wyniku spadku pH i nagromadzenia bakterii. Aby nie doprowadzić do ich powstania, należy bezwzględnie dbać o higienę jamy ustnej oraz unikać produktów takich jak słodycze, słodkie napoje gazowane, desery.
2. Jak dbać o higienę?
Stomatolodzy i ortodonci zalecają mycie zębów po każdym posiłku. Należy wybrać szczoteczki z miękkim włosiem, które będą delikatnie czyścić zęby, ale nie będą dodatkowo podrażniać bolących części. Warto rozważyć kupno szczoteczki elektrycznej. Producenci oferują specjalne końcówki dla osób noszących aparaty ortodontyczne, które umożliwiają lepsze czyszczenie.
Dodatkowo warto zaopatrzyć się w nici dentystyczne, płyny do płukania ust, wiciorki, które pomagają czyścić trudno dostępne miejsca i szczeliny międzyzębowe.
Godnym polecenia urządzeniem jest irygator stomatologiczny, który pozwala na profesjonalne czyszczenie zębów w domowym zaciszu. Strumień wody pod ciśnieniem dokładnie oczyszcza zęby, jednocześnie nie drażni ich jak szczoteczka. Ponadto warto zapytać swojego ortodontę o profesjonalne zabiegi stomatologiczne takie jak piaskowanie czy lakierowanie zębów.
3. Zalecenia
Tuż po wizycie u ortodonty, kiedy zęby i dziąsła są podrażnione i sprawiają ból, warto spożywać pokarmy miękkie lub płynne. Warto do momentu zmniejszenia dolegliwości włączyć do diety zupy krem, koktajle, jogurty. Płynna postać posiłku pozwoli na odciążenie pracy szczęki i żuchwy, a tym samym zmniejszy ból.
Owoce należy trzeć na tarce, blendować lub podawać w formie musu.
Warzywa należy gotować do miękkości i rozdrabniać. Warto zajadać produkty mleczne, które nie tylko zawierają cenny dla zębów wapń, ale dzięki temu, że są zimne, zmniejszają obrzęk i ból. Kasze, makarony czy ziemniaki gotujemy odrobinę dłużej, aby stały się bardzo miękkie i łatwe do przeżucia. Mięsa możemy rozdrabniać na bardzo małe kawałki lub blendować z dodatkiem np. warzyw.
4. Podsumowanie
Jeśli masz wątpliwości co do swoich nawyków żywieniowych w trakcie leczenia ortodontycznego, skonsultuj się z dietetykiem lub zasięgnij porady w gabinecie ortodontycznym. Specjaliści z pewnością pomogą ci w ustaleniu, co należy poprawić w dotychczasowym sposobie żywienia, aby leczenie przebiegało bez komplikacji.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Chang H.S., Walsh L.J., Freer T.J., Enamel demineralization during orthodontic treatment. Aetiology and prevention, „Austaralian Dental Journal" 1997, 322–327.
Kraus A., Becker K., Chrapla K., Demineralizacja szkliwa u pacjentów leczonych stałymi aparatami ortodontycznymi, Przegląd piśmiennictwa i opis przypadku leczenia białych plam próchnicowych, „Ortodoncja w praktyce” 2013, 2.
Marczyńska-Stolarek M., Leczenie ortodontyczne – podstawowe informacje, Warszawa 2016.
Wysocka M., Czyżewska K, Zachowania żywieniowe wśród młodzieży leczonej ortodontycznie, „Borgis – Nowa Stomatologia” 2013, 2, 55–60.
