Ashwagandha – zastosowanie, skład, właściwości
W Indiach jest znana ze swych prozdrowotnych właściwości od tysiącleci. W Polsce zyskuje coraz większą popularność. Dowiedz się, co kryje się pod trudną nazwą ashwagandha! Dlaczego warto po nią sięgać?
SPIS TREŚCI:
- Ashwagandha – charakterystyka
- Ashwagandha – skład
- Ashwagandha – właściwości
- Ahwagandha a stres
- Ashwagandha a libido
- Ashwagandha – zastosowanie
- Podsumowanie
1. Ashwagandha – charakterystyka
Ashwagandha (Withania somnifera) należy do rodziny psiankowatych. Jest znana także pod nazwami witania ospała, żeń-szeń indyjski lub winter cherry. Rośnie na suchych terenach subtropikalnych, jednak jest łatwa w uprawie również w klimacie umiarkowanym. Jest rośliną jednoroczną. Korzenie mają charakterystyczny zapach konia, są zbierane, oczyszczane i suszone jesienią.
Witania ospała wywodzi się z terenów Indii, Pakistanu i Sri Lanki. Stanowi jeden z cenniejszych elementów systemu tradycyjnej medycyny indyjskiej – ajurwedy – której początki sięgają czasów Buddy (500 tys. lat p.n.e). Ze względu na wykazywanie wielu właściwości prozdrowotnych żeń-szeń indyjski jest znany i używany od tysiącleci jako rasayana. Pod tym terminem kryją się zioła o charakterze adaptogennym, które poprawiają stan zdrowia fizycznego oraz psychicznego.
2. Ashwagandha – skład
Za wybitne właściwości ashwagandhy odpowiadają zawarte w niej związki biologicznie czynne. Wśród nich wyróżnić można alkaloidy, saponiny oraz laktony. Za działanie adaptogenne odpowiedzialne są witanolidy, sitoindozydy i acyloglikozydy steroli. Oprócz związków biologicznie czynnych witania ospała zawiera fitosterole, glikozydy, cukry, tłuszcz oraz spore ilości żelaza.
3. Ashwagandha – właściwości
Ashwaghanda wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. Przypisuje się jej działanie:
- przeciwzapalne,
- adaptogenne,
- uspokajające,
- immunomodulujące (wspiera odporność organizmu).
- przeciwutleniające
- przeciwnowotworowe.
Ponadto wspiera pracę tarczycy, nadnerczy i jajników. Zmniejsza u kobiet objawy okołomenopauzalne, związane ze spadkiem nastroju i bólem mięśni. Wpływa na funkcjonowanie mózgu. Poprawia pamięć i koncentrację. Działa profilaktycznie wobec chorób neurodegeneracyjnych (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona). Ashwagandha jest składnikiem preparatów na schorzenia mięśniowo-szkieletowe. Pomaga w zwalczaniu bólu pleców, szyi oraz zapalenia stawów. Razem z magnezem wykazuje pozytywne działanie w symptomie tzw. niespokojnych nóg.
4. Ashwagandha a stres
Stres jest nieodłącznym elementem współczesnego życia. Przewlekły prowadzi do zaburzeń równowagi w organizmie, a co za tym idzie – przyczynia się do rozwoju chorób cywilizacyjnych m.in. otyłości, cukrzycy, chorób układu krążenia. Skuteczne w walce ze stresem są adaptogeny. Są to substancje pochodzenia naturalnego, które pomagają organizmowi przystosować się do niekorzystnych warunków środowiskowych. Poprawiają one odporność organizmu na stres, choć mechanizm ich działania nie jest wciąż do końca znany. Ashwagandha należy do grupy adaptogenów o działaniu uspokajającym. Stanowi skuteczny środek w leczeniu lęków, myśli depresyjnych, bezsenności oraz ogólnego zmęczenia. Podczas leczenia problemów ze snem pamiętaj, aby nie łączyć jej z lekami nasennymi, gdyż może nasilać ich działanie.
Właściwości adaptogenne indyjskiego żeń-szenia udowodniono w wielu badaniach, które zostały przeprowadzone na modelach zwierzęcych. W jednym z eksperymentów myszy podzielono na dwie grupy. Jedna z nich otrzymywała alkoholowy ekstrakt z nasion ziela z dodatkiem soli fizjologicznej, natomiast druga samą sól. Preparat w dawce 100 mg na kilogram masy ciała podawano myszom dootrzewnowo, po czym sprawdzano ich wytrzymałość podczas pływania w wodzie o temperaturze 28–30°C. Badanie wykazało, że myszy przyjmujące ashwagandhę pływały dwa razy szybciej w porównaniu do grupy kontrolnej. Ponadto podanie indyjskiego żeń-szenia przyczyniło się do zmniejszonego zużycia kwasu askorbinowego przez nadnercza.
Choudhary i wsp. przeprowadzili randomizowane badanie z podwójnie ślepą próbą, w którym wzięły udział 52 osoby będące w przewlekłym stresie. Podczas eksperymentu podzielono ich na 2 grupy – kontrolną, przyjmującą 300 mg ashwagandhy 2 razy dziennie oraz drugą, przyjmującą placebo. Każdego uczestnika oceniono na początku eksperymentu oraz po 4 i 8 tygodniach. Uczestnicy byli oceniany pod względem poziomu stresu, wielkości łaknienia, masy ciała oraz stężenia kortyzolu we krwi (hormon stresu). U osób przyjmujących adaptogen zauważono poprawę wyników w zakresie masy ciała i samopoczucia w porównaniu z grupą placebo. Stwierdzono także, że ekstrakt z ziela jest bezpieczny i dobrze tolerowany.
5. Ashwagandha a libido
W medycynie ajurwedyjskiej ashwaganda już od dawna uznawana jest za skuteczny środek odmładzający, dodający witalności, w tym również tej seksualnej. W starożytnej Kamasutrze wymieniona jest jako zioło zwiększające doświadczenia seksualne. Jej pozytywny wpływ na libido ma związek z jej działaniem poprawiającym krążenie krwi oraz stabilizującym poziom hormonów w organizmie. Działa jako afrodyzjak, wzmaga produkcje plemników, zaleca się ją w przypadku zaburzeń erekcji.
6. Ashwagandha – zastosowanie
W zależności od części rośliny ashwagandha wykazuje odmienne właściwości. W medycynie używa się najczęściej korzenia indyjskiego żeń-szenia. Uważany jest on bowiem za afrodyzjak i tonik. Przypisuje mu się działanie moczopędne, ściągające, uspokajające i regeneracyjne. Poprawia jakość nasienia, świetnie sprawdza się w sytuacji zaburzonej erekcji. Używany do zwalczania przeziębienia oraz zwiększania napięcia macicy po poronieniach lub porodzie. Poza tym jest pomocny w reumatyzmie oraz ogólnym osłabieniu. Dodaje wigoru i energii. Regularne przyjmowanie indyjskiego żeń-szenia sprzyja spadkowi cholesterolu we krwi oraz nadciśnienia tętniczego. Powszechnie jest stosowany u osłabionych dzieci oraz osób starszych.
Oprócz korzenia można używać również innych części tej rośliny. Liście ashwagandy mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i hepatoprotekcyjne (działają ochronnie na komórki wątroby). Są stosowane w stanach gorączkowych oraz przy bolesnych obrzękach. Przygotowane z nich pasty działają kojąco w przypadku miejscowych zapaleń. Sok z liści stanowi skuteczne lekarstwo w zapaleniu spojówek. Kwiaty wykazują działanie oczyszczające i moczopędne.
7. Podsumowanie
Ashwagandha to roślina stosowana w medycynie indyjskiej od tysiącleci. Biorąc pod uwagę stan zdrowia oraz długość życia mieszkańców południowo-wschodniej Azji nie można mieć wątpliwości co do skuteczności ich tradycyjnego leczenia. Ashwagandha to środek o wielu prozdrowotnych właściwościach. Działa pozytywnie w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, które teraz są już plagą. Jeśli zdecydujesz się na stosowanie indyjskiego żeń-szenia, inwestujesz w swoje zdrowie.
Bibliografia
Choudhary D. et al., Body Weight Management in Adults Under Chronic Stress Through Treatment With Ashwagandha Root Extract: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Trial, „The Journal of Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine” 2017, 22(1), 96–106.
Wydro D.M., Moskalik M., Dąbrowska-Bernstein B., Adaptogeny korygujące reakcję organizmu na stres i zaburzenia homeostazy – pomocą w prewencji chorób cywilizacyjnych, „Academy of Aesthetic and Anti-Aging Medicine” 2015, 4(34), 86–98.
Krutika J. et al., Studies of Ashwaganda (Withania somnigera Dunal), „International Journal of Pharmaceutical & Biological Archives” 2016, 7(1), 1–11.
Mishra L.C., Singh B.B., Dagenais S., Scientific basis for the therapeutic use of Withania somnifera (ashwagandha): a review, „Alternative Medicine Review” 2000, 5(4), 334–346.
Singh N. et al., An overview on Ashwagandha: a Rasayana (Rejuvenator) of Ayurveda, „The African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicine” 2011, 8(5), 208–213.
Umadevi M. et al., Traditional and medical uses of Withania Somnifera, „The Pharma Innovation” 2012, 1(9), 102–110.
Walczak A., Korzenie i współczesna medycyna ajurwedyjska – wybrane zagadnienia, „Hygeia Public Health” 2013, 48(3), 255–261.
