BCAA – nie tylko dla sportowców
Izoleucyna i walina stanowią składniki kompleksu egzogennych, rozgałęzionych aminokwasów BCAA. Związki te wraz z leucyną stanowią swego rodzaju fundament sportowej suplementacji. Czy stosowanie tych substancji poza aktywnością sportową przynosi korzyści? Więcej
w poniższym tekście.
SPIS TREŚCI:
4. Skutki niewłaściwej suplementacji
5. Opinie
6. Czy jest walina?
7. Walina – właściwości
8. Dawkowanie
9. Efekty nadmiaru i niedoboru
10. Opinie
1. Czym jest izoleucyna?
Izoleucyna jest organicznym związkiem chemicznym, który zaliczany jest do grupy egzogennych aminokwasów. To także izomer leucyny – aminokwasu opisywanego już przeze mnie w tym tekście. Wraz z waliną tworzą kompleks BCAA. Izoleucyna występuje praktycznie w każdym rodzaju białka, a także w białkach osocza, hemoglobinie i kazeinie. Analizując naturalne produkty: izoleucyna jest obecna w jajach, rybach, produktach mięsnych i mlecznych, orzeszkach ziemnych, migdałach, soczewicy czy też sezamie.
2. Izoleucyna – właściwości
Izomer leucyny bierze udział przede wszystkim w procesie syntezy protein, które zachodzą w wątrobie i tkance mięśniowej. Pod tym kątem jest silniejszy od waliny i zarazem słabszy od swojego prekursora (tj. leucyny). Wraz z pozostałymi dwoma aminokwasami tworzącymi kompleks BCAA odpowiada za hamowanie szkodliwych reakcji katabolicznych i stymulację procesów regeneracyjnych. Przyjmuje się, że działanie tego związku jest podobne do HMB (kwasu 3-hydroksy-3metylomasłowego).
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Pomimo braku empirycznych dowodów przyjmuje się, że izoleucyna pośredniczy w cyklu absorpcji glukozy i jej transformacji w naturalną energię dla organizmu. To tłumaczy jej udział w regulacji poziomu cukru we krwi. Ponadto przyśpiesza gojenie ran, jest niezbędna do syntezy hemoglobiny oraz wspomaga regenerację tkanek, włókien mięśniowych, skóry i paznokci. Dodatkowo jest zaliczana do jednego z niezbędnych elementów do produkcji hemoglobiny.
Prozdrowotna rola aminokwasów egzogennych znalazła zastosowanie
w leczeniu licznych przypadłości. Jednostki chorobowe, w jakich suplementacja izoleucyną znalazła zastosowanie, to między innymi:
– choroba syropu klonowego,
– dyskineza późna,
– fenyloketonuria,
– stwardnienie boczne zanikowe,
– zaburzenia afektywne dwubiegunowe,
– zespół wyniszczenia ponowotworowego.
3. Dawkowanie
Izoleucyna stanowi dobre rozwiązanie dla naszej diety, gdy chcemy zwiększyć zużycie glukozy w naszym organizmie. Zalecana dobowa dawka preparatu, która powinna być przyjmowana w trakcie lub po posiłku wynosi od 2 do 5 g.
4. Skutki niewłaściwej suplementacji
Niedobór izoleucyny odnotowuje się u osób z niedoborami białka w diecie. Symptomami zbyt małej podaży są między innymi apatia, bóle głowy, depresje, splątanie, zawroty głowy oraz zmęczenie.
Nadmiar izoleucyny prowadzi do obniżenia poziomu innego aminokwasu zwanego tyrozyną. Efektem tego jest spadek stężenia dopaminy, co bardzo często prowadzi do pogorszenia nastroju, a nawet rozwinięcia się depresji. Innymi objawami zwiększonej podaży izomeru leucyny są:
– nadciśnienie,
– niestrawność,
– zaczerwienienie twarzy,
– zmęczenie,
– zwiększone oddawanie moczu, co może prowadzić do utraty składników odżywczych.
Suplementacja izoleucyną jest przeciwwskazana dla dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących, a także młodzieży w okresie dorastania. Izoleucyna jest również niewskazana dla osób z chorobami wątroby
i chorobą Parkinsona.
5. Opinie
Istnieje szereg badań, które udowadniają prozdrowotną rolę aminokwasów BCAA. Mimo powszechnego traktowania jako suplement typowo dla sportowców aminokwasy egzogenne bardzo często znajdują zastosowanie w terapii różnych chorób.
W badaniu przeprowadzonym przez Cangiano celem było zniwelowanie jadłowstrętu występującego u większości chorujących na nowotwory złośliwe. W ciągu tygodnia grupa badawcza przyjmowała trzy razy w ciągu dnia dawkę 14,4 g BCAA.
W porównaniu do grupy kontrolnej spożycie u pacjentów stosujących rozgałęzione aminokwasy zdecydowanie wzrosło. Efekt ten został uzyskany, poprzez ograniczenie wychwytu tryptofanu przez mózg. Konsekwencją tego procesu jest zmniejszenie produkcji serotoniny, co prowadzi do zwiększenia łaknienia.
Doświadczenie Richardsona potwierdziło wykorzystanie egzogennych aminokwasów w leczeniu późnej dyskinezy. Przez okres 14 dni grupa chorych stosowała dawkę 209 mg/kg m.c. trzy razy w ciągu doby. Wyniki potwierdzają znaczny spadek częstotliwości występowania ruchów mimowolnych u pacjentów oraz nie doprowadziła do pojawienia się skutków ubocznych.
6. Czym jest walina?
Walina to ostatni aminokwas tworzący kompleks BCAA. Skrótowo określany mianem „V” jest również egzogennym organicznym związkiem chemicznym o charakterze alifatycznym. Oprócz typowych preparatów aminokwasowych bardzo często występuje w odżywkach węglowodanowo-białkowych oraz stackach okołotreningowych.
Naturalnym źródłem waliny są produkty drobiowe, ryby i owoce morza, jaja, sery, sezam, soczewica, soja, orzechy włoskie oraz glony morskie takie jak spirulina. O części produktów i korzyściach z ich stosowania w diecie wspominałem już w swoich wcześniejszych tekstach.
7. Walina – właściwości
Walina podobnie jak pozostałe składniki kompleksów EAA/BCAA odpowiada za powysiłkową regenerację organizmu obciążonego wysiłkiem fizyczny. Jej antykataboliczna działalność chroni komórki mięśniowe przed rozpadem na skutek niepożądanego zakwaszenia organizmu oraz stymuluje organizm do syntezy protein. Walina wykorzystywana jest również do syntezy witaminy B5 (kwasu pantotenowego).
Walina wraz ze swoimi „partnerami” reguluje poziom glukozy we krwi, co korzystnie wpływa na produkcję naturalnej energii ustroju. Co więcej, jej suplementacja sprzyja regulacji:
– metabolizmu,
– równowagi hormonalnej,
– pracy układu nerwowego,
– funkcjonowania układu odpornościowego.
8. Dawkowanie
W większości przypadków walina jest przyjmowana w formie mieszanki rozgałęzionych aminokwasów, w związku z czym dobowa dawka preparatu będzie podobna jak w sytuacji pozostałych związków. Porcja powinna zawierać się w przedziale od 2 do 5 g i stosuje się ją do trzech razy w ciągu dnia.
9. Efekty nadmiaru i niedoboru
Niedobory waliny są szczególnie częste u osób niedożywionych, stosujących diety wysokobiałkowe oraz eliminacyjne w trakcie alergii pokarmowych. Skutkami niedoboru tego aminokwasu są:
– anemia,
– bezsenność,
– brak łaknienia,
– mioklonie (drżenie mięśni),
– przeczulica kontaktowa (nadwrażliwość na dotyk),
– spadek masy ciała.
Dlaczego dieta wysokobiałkowa sprzyja niedoborom waliny? Związek ten bierze udział w przemianach proteinowych oraz transporcie azotu z wątroby do pozostałych tkanek naszego ustroju. Dzięki temu pomaga chronić ten detoksykacyjny organ nie tylko przed chorobami, ale również skutkami substancji toksycznych takich jak alkohol czy narkotyki.
Nadmiar waliny objawia się między innymi uczuciem mrowienia skóry (tzw. parestezje), hipoglikemią, upośledzeniem funkcjonowania nerek i wątroby,
a także zaburzeniami postrzegania w postaci omamów i halucynacji.
10. Opinie
Ogrom badań nad kompleksem EAA i BCAA pozwala potwierdzić skuteczność stosowania tych aminokwasów nie tylko przez osoby uprawiające sport.
Przykładem może być doświadczenie, w którym chorzy z zaburzeniami afektywnymi przez tydzień przyjmowali stałą dawkę rozgałęzionych aminokwasów. Porcja preparatu wynosiła 60 g na dzień. Po siedmiu dniach badań wyniki potwierdziły znaczną redukcję objawów tego schorzenia.
Innym wzorcem może być eksperyment Peitza przeprowadzony na osobach chorujących na fenyloketonurię. Poprzez wykorzystanie rezonansu magnetycznego starano się wykazać korelacje pomiędzy stężeniem fenyloalaniny a działaniem aminokwasów egzogennych. Pacjenci przyjmowali fenyloalaninę zarówno oddzielne, jak i w połączeniu z badanymi związkami. Badacze odnotowali znaczące zahamowanie wzrostu stężenia tego związku po spożyciu go wraz z BCAA.
